مقدمه[1]:                        

 

موسیقی هنری است که از تنظیم و ترکیب اصوات بوجود می آید و بیان کننده حالتهای درونی و معرف غم و شادی و هیجان و آرامش روحی انسان است موسیقی در کنار انسان و با انسان تکامل یافت . بشر موسیقی را از طبیعت آموخت .از ریزش آبشار بر صخره ها از صدای بادها در میان شاخ و برگ درختان .انسانهای اولیه در حین انجام کار اصواتی از حنجره بیرون می آوردند و حرکاتی موزون با بدن انجام می دادند . این فریاد و اصواتی که در حین کار از حنجره بیرون می آوردند موجب پیدایش ترانه و موسیقی شد و صدای ابزارهای کار هم انسان را به ساختن  ابزارهای موسیقی کشاند .و آن حرکات موزون بدن که از آهنگ کار پدید می آمد موجب پیدایش رقص شد . امروزه محققان گواهی می دهند که موسیقی با آواز آغاز شد و آواز از تکامل فریاد کار و صدای ابزار فراهم آمد و همچنین ابزارهای کار زمینه ساختن ابزارهای موسیقی بودند .آفرینش آواز هرگز قطع نشده است زیرا مردم در خلاقیت هنری خویش هرگز وقفه روا نمی دارند و همواره بهترین آنها بوسیله مردم برگزیده می شود و بر جای می ماند . گلینکا موسیقی دان روسی می گوید: موسیقی را مردم بوجود می آورند و آهنگسازان آنرا تنظیم می کنند.

در گذر تاریخ ، آواز خواندن متداول ترین و ملموس ترین شیوه ایجاد موسیقی بوده است . به نظر می رسد که آواز خوانان همواره جذابیتی ویژه داشته اند و حتا امروزه نیز شنوندگان شیفته، سر و وضع ظاهری و شیوه زندگی آواز خوانان محبوبشان را تقلید می کنند . به سبب توانایی بی همتای صدای انسان در تلفیق واژه با صدای موسیقیایی ، در بسیاری از فرهنگ ها شعر و آواز جدایی ناپذیر بوده اند . آواز می تواند واژه ها را به یاد ماندنی تر کند و تاثیر حسی آن را اعتلا بخشد .خوب آواز خواندن به دلایلی گوناگون دشوار است . در آواز ، در قیاس با گفتار ، گستره پهناورتری از زیر و بم و حجم صوتی را به کار میگیریم و حروف صدادار را کشیده تر ادا می کنیم . لازمه آواز خواندن ، داشتن نفس بیشتر و مهار کامل تر بر آن است . هوایی که از ریه خارج می شود توسط ماهیچه های بطنی زیرین و پرده دیافراگم مهار می شود . هوا تارهای صوتی را به نوسان در می آورد و ریه ها ، گلو ، دهان و بینی همگی برای ایجاد صدایی مطلوب به کار گرفته می شوند . وسعت صدای آواز خوان بسته به میزان تعلیم دیدگی و نیز ویژگی های فیزیکی او است . وسعت صدای یک  فرد تعلیم ندیده به طور معمول حدود 5/1 اکتاو است اما آواز خوانان حرفه ای بر محدوده 2 اکتاو  و یا حتا بیشتر نیز احاطه دارند . گروه بندی گستره های آوازی زنان و مردان به ترتیب از زیر به بم چنین است .

زنان: سوپرانو – متسو سوپرانو – آلتو یا کنترآلتو

مردان : تنور – باریتون – باس

شیوه های آواز خوانی به سبب تفاوت ذوق و پسند اقوام و کشورهای گوناگون از فرهنگی به فرهنگ دیگر متفاوت است . برای نمونه ، آواز آسیایی تو دماغی تر از آواز غربی است . آواز خوانان کلاسیک غرب با قامتی افراشته آواز می خوانند . آواز کلاسیک – مردم پسند ( پاپ ) – عامیانه – جاز – راک هر یک به شیوه متفاوتی اجرا می شوند .موسیقی در فرهنگ غرب تا اواخر سده هفدهم به طور عمده آوازی بوده است . در پایان سده هفدهم موسیقی سازی به رقابت با موسیقی آوازی پرداخت . آهنگسازان از آن پس همچنان به خلق آثار آوازی برای تک خوان یا گروه کر با یا بدون همراهی ساز ادامه دادند .

یکی از تفاوت های اصلی بین انسان و حیوانات نعمت برخورداری از تکلم و صحبت کردن است و مهمترین راه ارتباط انسانها با یکدیگر از راه تکلم و گفت و گو صورت می پذیرد بدین سبب ساختمان حنجره در انسان بسیار تکامل یافته و از پیچیدگی و ظرافت آناتومیک و فیزیولوژیک خاصی برخوردار است، لذا برای کارکرد طبیعی و سلامت این عضو مهم، هر فردی باید راه حفظ و مراقبت یا بهداشت حنجره را بخوبی بداند بخصوص که این نکته در مورد اقشار خاصی که ما آنها را بعنوان کاربران حرفه ای صوت یا استفاده کنندگان تخصصی از صدا (vocal professional) می نامیم. مانند: آوازخوانان، استادان ومعلمان، هنرمندان تئاتر و سینما، سخنرانان، مداحان، قاریان و... از اهمیت بسزایی برخوردار است.

اهمیــت صـدا

Noise  به معنای صدای درهم و برهم و آزار دهنده است. هر صدایی در طبیعت (sound) نامیده می شود. مثل خش خش برگ و ریزش آبشار. صدای انسان معادل (voice) است. صدای انسان می تواند جلوه ای از شخصیت او باشد. بوسیله صدا است که اندیشه ها و احساسات بیان می شوند و هرچه صدا حساس تر و کارآتر باشد، پیام دقیق تر منتقل می شود. یکی از مهمترین شاخص ها برای گویندگی، چه در رادیو و چه در تلویزیون، داشتن صدای مناسب است. هرچند که سهم این شاخص در رادیو خیلی بیشتر است. باید دقت داشت که اکثر صداها خوب هستند و هیچ گاه نمی توان دو نفر را با صدای کاملاً مشابه یافت و برای گویندگی، این صدای واقعی خود فرد است که بهترین است.

در این رابطه در مواقعی متقاضیان گویندگی، تلاش می کنند تا صدای خود را شبیه گویندگان مشهور و سرشناس بنمایند تا از این راه صدای خود را موجه جلوه دهند این کار اشتباه بسیار بزرگی است. بدون شک صدای خوب یک ثروت است اما می توان بدون صدای خوب هم موفق بود. برخی از مشاهیر سخنوری و سخنرانی مثل چرچیل، حتی لکنت زبان هم داشته اند ولی با برجسته کردن سایر ویژگیها، سخنرانی های اثربخشی داشته اند. اگر صدای شما به قدری ملایم است که به سختی شنیده می شود یا اگر مرتب در ادای کلمات تُپُق می زنید یا کُند سخن می گوئید و یا به هنگام حرف زدن به زحمت سخن می گوئید، خیلی زود صحبتهای شما، کارآیی اثربخش خود را از دست خواهد داد. چرچیل آموخته بود که چگونه صدایش را مهار کرده و در اختیار داشته باشد.

انواع صداها:

در یک تقسیم بندی به سه نوع صدای انسان اشاره شده است:

1.       سینه

2.       صدای سر (غُنّه یا تو دماغی)

3.        صدای ساخت گلو

صدای انسان، طی مراحل و نظام پیچیده ای با خروج هوا از ریه ها شکل می گیرد. به همین دلیل است که در عمل دَم (کشیدن هوا به داخل ریه ها) نمی توان سخن گفت. هوای بازدَم از حنجره (larynx) یا جعبه صدا (voice box) عبور و با برخورد با تارهای صوتی مرتعش و سپس با عبور از سه حفره گلو، دهان و بینی تقویت شده، طنین یا حجم پیدا می کند و نهایتاً در برخورد با زبان، دندان ها، کام و لب ها حروف شنیده می شوند. با ترکیب حروف، کلمه و با ترکیب کلمات، جملات شکل می گیرند. در واقع هوای بازدمی که در مسیر خروج از ششها و نای، وارد حنجره می شود و تفاوت صداها از اینجا شروع می شود هوا به تارهای صوتی برخورد و با ارتعاش آنها صدای خام اولیه ای تولید می کند و به بالاتر می فرستد. در مسیرهای بالاتر سه حفره حلق (گلو)، دهان و بینی با تغییرات شکل و ویژگیهای فردی این سه حوزه، در نوع صدای فرد تأثیر مستقیم دارد. در عین حال تارهای صوتی افراد مختلف هم مثل ناخن و مو، تفاوت هایی را با یکدیگر دارند و به همین دلیل هم صداها با هم فرق می کنند.

استفاده نادرست از صدا[2] :

اولین قدم در جهت تکنیک صحیح ، حفظ و نگهداری صداست . همان طور که می دانید قبل از اینکه یک ماشین بسیار عالی کار کند باید تمامی قسمتهای آن درست کار کند .اگر چرخها منظم حرکت نکنند ، یا قسمتی از موتور احتیاج به تعمیر داشته باشد ، خرابی جدی ای به بار خواهد آورد . چنین چیزی در مورد صدا نیز صدق می کند .مراقبت و نگهداری نادرست از صدا ، صدمات جبران ناپذیری در پی خواهد داشت. باید به اندازه کافی در مورد خطر زیاد آواز خواندن در هوای سرد یا فریاد کشیدن از سر شوق و جیغ کشیدن تاکید کرد . هرگز جیغ نکشید. متخصصان حنجره معتقدند که الکل تاثیر مخربی بر روی تارهای صوتی می گذارد به دلیل اینکه الکل حالت سست کننده دارد  و همچنین نوشیدنی های خنک نیز باعث سفت شدن نرم کام و قسمت های گلویی می شود . صحبت کردن به شیوه نادرست بسیار بیشتر از نادرست آواز خواندن به تارهای صوتی آسیب وارد می کند. بنابراین هنگامی که صحبت می کنید در مورد بدن و حالت سر فکر کنید. نفس را با قفسه سینه به سمت بالا اما نه با شانه های بلند شده ، با سینه ای فراخ و نه افتاده ، نگه دارید . خواننده نباید سعی کند در سر و صدای یک اتاق شلوغ ، در مهمانیها و یا رستورانها صحبت کند .

قدم های نخستین در جهت پیشرفت تکنیک آوازی سالم[3] :

نکات اصلی که باید در مورد آواز خواندن بدانیم عبارت اند از: جهت ، پشتکار و انضباط .هنرجویان آواز باید به اهمیت تعلیم و همچنین آماده کردن مطالب خواسته شده و حفظ تمامی آنچه در هر درس یاد گرفته اند، پی ببرند . هنر جویان باید از نظر موسیقیایی آماده باشند و با ترجمه لغت به لغت آوازها و آریاها به زبان مادری خود بر سر کلاس درس حضور یابند . فراگیری آواز با هر تکنیکی نیاز به درک و مطالعه وسیع و دقیق دارد . تکنیک صحیح آوازی ، می تواند شما را تبدیل به یک خواننده بزرگ در قطعات ادبی آوازی بکند . انجام تمرینات در مقابل آینه باعث می شود ، هنرجو بفهمد چه احساسی دارد تا بتواند آن دو را هماهنگ کند . هنگامی که هماهنگی صحیح به صورت یک عادت در می آید ، سیستم عصبی غیر ارادی قادر به تسلط بر مراحل آوازی خواهد بود و با استفاده از این احساسات اجرای خوبی صورت خواهد گرفت . گوش دادن به خواننده های دیگر خوب است ، اما نباید از صدای آنها تقلید کرد .

پیدا کردن معلم خوب[4] :

 اما قبل از هر چیز هنرجو باید پایه خوبی برای صدایش ایجاد کند ،باید معلم آوازی پیدا کند که از نظر اخلاقی خوب باشد و در تکنیک صدا از دانش فراوانی برخوردار باشد . یک معلم آواز در درجه اول باید خواننده خوبی باشد .این امر ضروری است . شما باید معلمی داشته باشید که احساسات ایجاد صدای خوب را تجربه کرده باشد . این تئوری  که ( هنرجوی مذکر باید با معلم مذکر و هنرجوی مونث با معلم مونث ) هیچ پایه و اساسی ندارد . یک حقیقت بسیار مهم در انتخاب معلم آواز ، اعتماد است .هنرجو باید کاملا به معلم اعتماد داشته باشد و از تعلیمات او پیروی کند . باید با معلمی که تنها از یک تکنیک استفاده می کند کار کنید .

هنرجوی جدی به همراه فراگیری تکنیک خوب و اصولی ، هنگامی که در تکنیک خود پیشرفته شود باید یک آکومپانیمانیست ( همراهی کننده پیانو ) پیدا کند . آکومپانیمانیست می تواند از ارزش خواننده بکاهد یا بر آن بیفزاید .هنرجو بهتر است در زمانهای پایانی درس ( پس از اینکه صدایش گرم شد ) از حضور آکومپانیمانیست بهره ببرد . هنرجو هرگز نباید در تمرین افراط کند . به علاوه او باید قطعاتی را انتخاب کند که مکمل وسعت فعلی صدا و توانایی هایش است .فهمیدن متن و هماهنگ کردن معنای آن با خود موسیقی زمان می برد .این نقطه اوج تمامی توانایی موسیقیایی است . یک صدای زیبا ، هنگامی که به خوبی جمله بندی می شود ، یک تصویر آوازی را رنگ می کند که شنونده می تواند دقیقا آن را تصور کند .

نظرات شما عزیزان:

نويسنده : ADMIN | تاريخ : برچسب: آواز کلاسیک,

| نوع مطلب : <-CategoryName-> |